Paketli gıdada yeni dönem: Tüketici yanıltıcı görsellere karşı korunacak

Tarım ve Orman Bakanlığı, ‘Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu’ nu güncelleyerek tüketicilerin yanıltıcı ifadeler ve görsellerle aldatılmasının önüne geçmeyi hedefliyor. Bu kapsamda, gıda ürünlerinin etiketlerinde yer alan marka, gıdanın adı, terim ve görsellerin, ürünün gerçek özelliklerini yansıtması zorunlu hale getirildi.

31 Aralık 2026'ya kadar gıda işletmeleri, bu kurallara uyum sağlamakla yükümlü olacak. Bu tarihten sonra kurallara aykırı ürünler piyasada yer alamayacak.

HANGİ GÖRSELLER VE İFADELER YASAKLANACAK?

• Yeni düzenlemeler kapsamında, tüketiciyi yanıltabilecek ifadeler ve görseller yasaklandı. Örnekler:
• Margarin etiketlerinde süt, yayık veya tereyağını çağrıştıran görseller kullanılamayacak.
• Bitkisel yağlarda zeytin veya zeytinyağını çağrıştıran ifadeler ve görseller yasaklandı.
• Süt ve süt ürünleri etiketlerinde ‘köy’, ‘ev’, ‘geleneksel’ gibi ifadeler yer almayacak.
• Endüstriyel üretim yapan işletmeler, ürünlerinde ‘ev yapımı’ ifadesini kullanamayacak. Ancak tadını belirtmek amacıyla ‘ev yapımı tadında’ ifadesi serbest bırakıldı.

VEJETARYEN/VEGAN İFADELERİNİN KULLANIMI

Kılavuzda, vejetaryen ve vegan gıdaların reklamı, tanıtımı ve sunumuna ilişkin de düzenleme yapıldı. Vejetaryen ve vegan beslenme biçiminin yetişkin bireylerin hür iradesiyle karar vermesi gereken bir husus olması nedeniyle bu gıdaların reklamı, sunumu, tanıtımı ve piyasaya arzı, hayvansal kökenli gıdaların ikamesi algısı yaratılarak özendirici şekilde olamayacak.

Süt ve süt bileşenleri kullanılmadan tamamen bitkisel bileşenlerden oluşan vegan beslenme amaçlı ürünler, markasında, adında veya görselinde peynir algısı oluşturmayacak şekilde üretilebilecek.

Vegan tüketicilere yönelik gıdaların adı ve markası dahil olmak üzere etiketinde, hayvansal gıdalara ait ifade ve görsellerle, bu ifadeleri çağrıştıracak ifade ve görseller kullanılamayacak.

Vejetaryen tüketicilere yönelik gıdaların etiketinde, kırmızı et, kanatlı eti, balık eti veya içeriğinde yer almayan hayvansal gıda ifade ve görselleri yer almayacak.

Vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik gıdaların adlandırılmasında, bitkisel, vegan, vejetaryen ifadelerine ilave olarak köfte, sosis, salam, nuget, burger, ızgara gibi ifadeler ve ürüne ait görseller kullanılabilecek.

Gıdaların etiketinde, hayvansal kökenli gıda bileşeni içeren gıdalara ait tescilli coğrafi işaret veya geleneksel ürün adları kullanılamayacak.

Kılavuzda kullanılmasına izin verilmeyen gıda adlarıyla birlikte "et tadında", "tavuk lezzetinde" gibi ifadeler de kullanılamayacak.

MENÜLERDE VEJETARYEN VE VEGAN ÜRÜNLER AÇIKÇA BELİRTİLECEK

Toplu tüketim yerlerinde son tüketiciye sunulan hazır ambalajlı olmayan, vejetaryen ve vegan tüketicilere yönelik gıdalarla ilgili olarak "vejetaryenler/veganlar için uygundur" gibi beyanlar kolayca görülebilecek, açıkça okunabilecek şekilde menüler, yazı tahtaları, broşür, karekod, dijital ekran benzeri araçlar vasıtasıyla son tüketiciye sunulacak.

Bileşimi, ürün tanımı, üretim metodu veya ilgili mevzuatı gereği hayvansal kökenli gıda bileşeni içermesi beklenmeyen ürünlerin arz edildiği toplu tüketim yerlerinde, tüketicilerin bilgi gereksinimini karşılamak üzere menülerde veya tüketicinin görebileceği bir yerde "Vejetaryen/Vegan tüketimine uygundur" ifadesine yer verilebilecek.

Gıda işletmecileri, kılavuzla yeni getirilen hükümlere, 31 Aralık 2026 tarihine kadar uyum sağlama yükümlülüğünde olacak. Bu tarihten sonra, getirilen hükümlere uygun olmayan ürünler piyasada bulunmayacak.

SON TARİH: 31 ARALIK 2026

Gıda işletmecileri, bu düzenlemelere uyum sağlamak için 2026 yılı sonuna kadar süreye sahip. Uyum sağlanmayan ürünlerin piyasada yer alması yasak olacak.