Google'dan özel doodle! Nüzhet Gökdoğan kimdir, ne icat etmiştir?
Nüzhet Gökdoğan için Google özel bir Doodle hazırladı. Arama motoruna giren kullanıcılar, Nüzhet Gökdoğan 113. yaşında Doodle ile karşılaştı. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk bilim kadınlarından olan Nüzhet Gökdoğan kimdir, ne icat etmiştir merak ediliyor ve hayatı araştırılıyor. İşte Nüzhet Gökdoğan hakkındaki bilgiler...
Türkiye'nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanı olan Nüzhet Gökdoğan için Google, özel bir doodle hazırladı. Birçok ilke imza atan önemli bilim insanımız Nüzhet Gökdoğan'ın 113. doğumgünü için hazırlanan doodle sonrasında hakkındaki bilgiler merak konusu oldu. Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir, ne icat etmiştir? İşte Nüzhet Gökdoğan hayat hikayesi...
NÜZHET GÖKDOĞAN KİMDİR?
Tam adı Hatice Nüzhet Gökdoğan olan bilim insanımız, 14 Ağustos 1910'da İstanbul'da doğdu. Babası Atatürk’ün silah arkadaşlarından tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir, annesi Nebihe Hanım'dır.
Yatılı olarak okuduğu Erenköy Kız Lisesi’nden 1928 yılında mezun olduktan sonra devlet bursu kazanarak matematik-fizik lisansı yapmak üzere Fransa’ya gönderildi. Lyon Kız Lisesi'nde Fransızca öğrendikten sonra Erkek Lisesi kısmına geçerek matematik ağırlıklı bir öğrenim gördü. 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladı. 1933 yılında Paris Üniversitesi'nde fizik öğrenimi görmeye başladı ve Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Yıl sonu sınavlarının ardından yurda döndü.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde Astronomi Enstitüsü'ne ilk Türk doçenti olarak atandı. Üniversite bahçesine gözlemevi kurulması çalışmalarına katıldı. 1936'da Yüksek Mühendis Mektebi'ne (İstanbul Teknik Üniversitesi) müderris muavini olarak atandı ve bu kurumun ilk kadın çalışanı oldu. 1946 yılına kadar matematik doçenti olarak görevini sürdürdü.
BİR NUMARALI TEZİN SAHİBİ
1937'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde doktora tezini tamamladı. Bu tez, fakülte kayıtlarında "bir" numaralı tez olarak kayıtlıdır.
1940 yılında doçent unvanını aldı. Aynı yıl William Marshall Smart’ın Spherical Astronomy adlı eserini Kürevî Astronomi adıyla Türkçeye çevirdi 1948 yılında profesör unvanın aldı.
Türk Matematik Derneği’nin (1948), Türk Kadınlar Derneği’nin (1949) kurucuları arasında yer aldı. Çeşitli dönemlerde Türk Kadınlar Derneği’nin başkanlığını yürüttü. 1954 yılında birkaç astronom ile birlikte kurduğu Türk Astronomi Derneğinin başkanlığını 20 yıl boyunca sürdürdü.
1951-1952 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri'nin Michigan eyaletine gitti. Ann Arbos ve McMathHulbert gözlemevlerinde ve Wilson Dağ Gözlemevi ile Palomar Dağı Gözlemevi’nin merkezinin bulunduğu Pasedena'da çalıştı.
TÜRKİYE'NİN İLK KADIN DEKANI
23 Haziran 1954'te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi. Türkiye’nin ilk kadın dekan olarak iki yıl bu görevi sürdürdü. 1958 yılından itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü başkanlığı yaptı. Bölüm Başkanlığı süresince Fransa'da Meudon ve Nice, İsviçre’de Basel, İtalya’da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirdi. Aralık 1971'de Astronomi kürsüsünde Türk ve Balkan astronomların katıldığı "Keppler Sempozyumu"nu düzenledi.
1978’de ikinci kez dekan seçildi. Eylül ayında Silivri'de II. Ulusal Astronomi Kongresi'ni düzenledi. Bu Kongre, 1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok önemli bir toplantı oldu.
Gökdoğan, 1980'de dekanlık ve bölüm başkanlığı görevlerini sürdürmekte iken emekli oldu. Akademik yaşamı boyunca 6 ders kitabı çevirdi; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makalesi yayınlandı. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nin kurulmasında ilk adımların atılışında rol oynadı.
Fransızca, İngilizce ve Almanca dillerini çok iyi bilen Prof.Dr. Nüzhet Gökdoğan, şimdi merhum olan Prof.Dr. Mukbil Gökdoğan’la evli olup, biri Devlet Konservatuarı’nda profesör, diğeri de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde profesör olan iki öğretim üyesi annesidir.
Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan 23 Nisan 2003 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.
