Genco Erkal kimdir, kaç yaşındaydı, neden öldü? Türk tiyatrosunun usta ismi Genco Erkal'ın bilinmeyen yaşamı

Uzun süredir kan kanseri tedavisi gören usta oyuncu Genco Erkal, 86 yaşında hayatını kaybetti. Genco Erkal'in vefat haberini kurucusu olduğu Dostlar Tiyatrosu'nun sabaha karşı yaptığı paylaşımla açıkladı. Genco Erkal, Türkiye’nin gelmiş geçmiş en iyi oyuncuları arasında yerini almaktadır. Hem özel tiyatro oyunlarında hem de devlet tiyatrolarında uzun süre yer aldı. 

GENCO ERKAL KİMDİR?

Genco Erkal 28 Mart 1938 İstanbul'da doğdu. İstanbul Üniversitesi'nin Psikoloji bölümünü bitiren Genco Erkal 1959 yılından başlayarak Türkiye'nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen oarak çalıştıktan sonra, 1969 yılında, bugün de sanat yönetmeni olduğu Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu.

Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck, Havel, Tankred Dorst gibi yabancı yazarların yanısıra, Aziz Nesin, Haldun Taner, Nazım Hikmet, Can Yücel, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena, Behiç Ak gibi Türk yazarlarının oyunlarını yönetti. Roman, öykü, şiir gibi değişik türlerden tiyatroya uyarlamalar yaptı, oyunlar çevirdi.

Çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında Aslan Asker Şvayk, Gogol'ün Bir Delinin Hatıra Defteri, Brecht'in Galileo'su, Maxwell Anderson'un Yalınayak Sokrates'i, Nâzım Hikmet'ten Kerem Gibi, Can Yücel'den Can sayılabilir.

Senfonik konserlerde Prokofiev'in Peter ile Kurt, Stravinski'nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say'ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.

Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri'de Bir Mevsim, Camdan Kalp filmlerinin baş rolünde oynadı. TRT Televizyonu için Haldun Taner'in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı'nı yönetti ve oynadı.

Değişik yıllarda birçok kez "yılın en iyi erkek oyuncusu", "en iyi tiyatro yönetmeni"seçildi, yaşam boyu başarı ödülleri kazandı. 1982 ve 1983 yıllarında "en iyi sinema oyuncusu" olarak Antalya Film Festivali'nde iki kez Altın Portakal aldı.

1993-1998 yılları arasında, Paris'te ve Avignon Festivali'nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol almış: Nâzım Hikmet'ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana'dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho'nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

2008 senesinde kendi yazdığı ve yönettiği Sivas'93 isimli belgesel tiyatro oyununu, Türkiye ve Avrupa genelinde tiyatroseverlere sunmuştur. Oyun 1993 yılında Sivas`ta Madımak otelinde yapılan katliamı konu almıştır. Bu oyunu ile Pertevniyal Lisesi tarafından 2008 yılının en iyi tiyatro ödülünün sahibi olmuştur.

2009 senesinde, Amerikalı tarihçi ve tiyatro yazarı Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho adlı tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx'ın Dönüşü adıyla sahnelemeye başlamıştır. Sanatçı Çağan Irmak'ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği Prensesin Uykusu filminde başrolde oynamıştır.

ROL ALDIĞI OYUNLAR

Ben Bertolt Brecht, Nereye Gidyoruz, Kerem Gibi, Marks'ın Dönüşü, Sivas '93, Oyun Sonu, Aymazoğlu ile Kundakçılar, Buluşma, Fay Hattı, Yaşasın Savaş, Yarışma, Oyuncu, Can, Yalınayak Sokrates, Yosma, Simyacı, İçimdeki Çığlık, Birtakım Azizlikler, İnsanlarım, Bir Delinin Hatıra Defteri, Sevdalı Bulut, Aslan Asker Şvayk, Merhaba, Buruk Ezgi, Üzbik Baba, Bay Puntila ile Uşağı Matti, Ben, Yaz, Yalınayak Sokrates, Galileo Galilei, Ağrı Dağı Efsanesi, Her gün Yeni Baştan, Kafkas Tebeşir Dairesi , Brecht - Kabare, Devrik Süleyman, İkili Oyun, Gün Dönerken, Bitmeyen Kavga, Sabotaj Oyunu, Ortak, Ezenler Ezilenler, Düşmanlar, Kerem Gibi, Alpagut Olayı, Büyük Dümen, Şili'de Av, Azizname, Abdülcanbaz, Analık Davası, Soruşturma, Zemberek, Aslan Asker Şvayk, Havana Duruşması, Asiye Nasıl Kurtulur?, Nekrasof , Rosenbergler Ölmemeli, Durdurun Dünyayı İnecek Var, Ha Me Ka Ha Ha Pe, Durdurun Dünyayı İnecek Var, Keloğlan, Arturo-Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı, Keşanlı Ali Destanı, Otello, Sırça Kümes

YÖNETTİĞİ OYUNLAR

Durdurun Dünyayı İnecek Var, Pazar Gezintisi 

ROL ALDIĞI FİLMLER

Prensesin Uykusu, Pazar, Bir Ticaret Masalı, Camdan kalp, Keşanlı Ali Destanı, Hakkâri'de Bir Mevsim, Faize hücum, At, Bir Delinin Hatıra Defteri 

ÖDÜLLERİ

1982 Altın Portakal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (At)
1983 Altın Portakal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Faize Hücum)
1998 Afife Tiyatro Ödülleri Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu Ödülü (Simyacı, Dostlar Tiyatrosu)
2000 Afife Tiyatro Ödülleri Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü (Yaşamı Boyunca Tiyatro Dalında Başarılı Çizgisini Sürdürmüş ya da Tiyatro Sanatına Katkıları Bulunmuş Kişi)
2000 Avni Dilligil Ödülleri Yaşam Boyu Başarı Ödülü
İsmail Dümbüllü Ödülü
2014 Sinema Yazarları Derneği Ödülleri Onur Ödülü
20. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri Seçici Kurul Üstün Performans Ödülü (Bir Delinin Hatıra Defteri, Dostlar Tiyatrosu)