“Çocuklara bayram harçlığı verilirken abartıya kaçılmamalı”

İSÜ Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Gülşah Özgenç, çocuklara bayram harçlığı verilirken dikkat edilmesi gereken durumlar hakkında uyarılarda bulundu.

Bayramların kendi içerisinde kuralları olan bir gelenek olduğunu dile getiren Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, “İnsanın sanal dünyadan çıkıp gerçek dünyaya uzanışının bir köprüsüdür. İnsanın insanla temasıdır ve bu temas, gerek yetişkinlere gerekse çocuklara çok iyi gelir. Bazen her ne kadar ‘Nerede o eski bayramlar’ desek de bayramın bir şekilde kendini gerçekleştirdiğini, geliştiğini ve dönüştüğünü görüyoruz. Bu da bu gelenekler değişse bile bir şekilde yol alınabileceğini göstermektedir. Toplumun değişen algısına paralel olarak gelenekler tam anlamıyla eskisi gibi olmasa da, hâlâ o eski heyecanını korumaya devam etmektedir” diye konuştu.

ÇOCUKLARDA BİRLİK VE BERABERLİK BİLİNCİ ARTIRILABİLİR
Bayram heyecanının var olduğunu bilmenin, insana güzellik kattığını ifade eden Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, “2010’da yapılan bir araştırmaya göre ritüellerle beraber meydana gelen gelenekler, insanların birlikteliğini ortaya çıkarmaktadır. Bizler de bu birlik ve beraberlik bilincini bayram vesilesiyle ortaya çıkarıyoruz. Çocuklarımıza birlik ve beraberlik bilincini bu yolla aktarıyoruz. Bunu yaparken de harçlıklar; şeker- tatlı ikramları gibi geleneklerle, çocuklara somut şeyler de vermiş oluyoruz. Böylelikle elle tutulur, gözle görülür bir şey de mutluluk duygusuna eşlik ederek bu duyguyu büyütüyor” şeklinde konuştu.

BAYRAM BİLİNCİ KAVRAMINA DİKKAT EDİLMELİ
Bayram kültürünün çocukların psiko-sosyal süreçlerinin gelişimi için oldukça önemli olduğunu söyleyen Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, şu bilgileri paylaştı:
“Bu noktada bayram bilinci kavramına dikkat edilmesi gereklidir. Bilinçli bir şekilde geçirilmeyen bayramlar, çocuklara olumsuz deneyimler yaşatabilir. Bayramda çocukların mahremiyetinden harçlığa kadar konuşulacak birkaç önemli nokta, psiko-sosyal gelişim için önemlidir. Bayram harçlığı da bunlardan biridir. Fakat burada önemli olan kıstas; harçlık kavramına ‘bayram harçlığı’ olarak özelleştirmeden önce bir bütün olarak bakabilmektir. Öncelikle harçlık kavramını çocuklara öğretmede ebeveynlere büyük bir görev düşmektedir. Çocuklara verilen harçlıkların olumsuz sonuçlara dönüşmesinin sebeplerinden biri de ebeveynlerin harçlığı yönetme bilincini çocuğa aktaramamasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden verilen harçlık miktarı, harçlığa yüklenen anlam, harçlığın kullanım alanı gibi durumlar çocukların tutumlarını etkilemektedir.”

SORUMLULUK BİLİNCİNE KATKI SAĞLAYABİLİR
Çocuklara verilen sorumluluk bilincinin önemine değinen Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, “Kişinin gelişimde, çocukluk çağı çok etkin bir görev oynadığından, bu yıllarda gösterilen tutum ve yaklaşımların büyüyen çocukların üzerinde daha kalıcı bir iz bırakacağı söylenebilir. Çocuklarımızın öz benliklerinin daha iyi olabilmesi için, onlara öğrettiğimiz becerilerden birinin de sorumluluk bilinci olması önemlidir. Birçok alanda gelişmesi gereken sorumluluk bilincinin, harçlık yönetiminde de kazanılıyor olması gereklidir. Çoğu ebeveyn ‘çocuk para yönetiminden ne anlar’ mantığıyla hareket ederek, çocukların bu bilince sahip olmasını engeller ve çocukların güçlü bir birey olma yolunda önlerini kapatır” açıklamasında bulundu.

HARÇLIK SADECE ÖZEL GÜNLERDE VERİLEN BİR KAVRAM OLMAMALI
Erken yaşta verilen düzenli harçlığın, paranın kullanım alanlarına teşviki, tasarruf bilinci ve çocuklara uygun değerlerin aşılanması için oldukça önemli olduğunu vurgulayan Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, “Hiç harçlık almayan, para yönetimi konusunda fikir sahibi olmayan çocukların, bayramda alacakları harçlık; bu becerileri öğrenen çocuklara göre farklı olacaktır. Bu yüzden harçlığı yalnızca özel günler içerisinde alınacak bir durum olmaktan çıkarıp düzenli vermemiz, gerek çocukların öz benliklerinde gerekse de bayram bilincinin iyi bir şekilde inşasında oldukça önemlidir. Eğer daha önceden düzenli bir harçlık alışkanlığı çocuklara aşılanmadıysa, çocuklar bayramda alınan harçlığın yönetiminin yapılmasında zorlanabilir. Böylece çocukların aldığı harçlığı ebeveynleri yönetmeye başlar. Bu da çocukta olumsuz deneyimlere sebebiyet verir. Oysaki çocuğun kendi parasını kendisinin yönetmesine ihtiyacı vardır” ifadelerini kullandı.

YAŞLARIYLA ORANTILI ŞEKİLDE BELİRLENMELİ
Bayram harçlığı verilirken dikkat edilmesi gereken diğer noktaları da anlatan Uzm. Klnk. Psk. Özgenç, “Öncelikle bayramda çocukların yaşlarıyla orantılı bir şekilde harçlık vermeye özen gösterin. Bayramda alınan harçlık çocuğun hayallerini kurduğu ‘o şeyi’ alması için güzel bir fırsattır. Daha büyük şeyler satın almak için para biriktirilmesi gerektiğinin bilincini çocuğa aktarır. Onlara mali zararlar veya kârlar yaptırarak, harçlığı değerli kılar. Çocuklara öz güven kazandırır. Fakat burada unutulmaması gereken, çocuğun olumsuz davranışı nedeniyle bayram harçlığının ondan ceza olarak geri alınmaması gerektiğidir. Harçlıkları bir ceza mekanizması olarak kullanmak, para yönetimi bilincini sekteye uğratır” diyerek sözlerini sonlandırdı.