Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır?

Her Mayıs ayında kutlanan, baharın müjdecisi olarak bilinen mevsimlik bayram Hıdırellez geldi çattı. 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece yani bu gece kutlanacak olan Hıdırellez'de dilekler tutuluyor, gül ağaçlarına paralar asılıyor. Peki içinde çeşitli ritüeller barındıran Hıdırellez nedir, neden bu tarz etkinlikler yapılıyor? İşte gelenekselleşen Hıdırellez ritüelleri...

Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir kez gerçekleştiğine inanılan buluşması ve baharın müjdecisi "Hıdırellez" yüzyıllardır renkli ritüellere sahne oluyor.

1 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 2

HIDIRELLEZ NE ZAMAN BAŞLIYOR?
Her yıl 5-6 Mayıs'ta kutlanan Hıdırellez, 2017 yılında "UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri"ne kaydettirildi.

2 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 3

HIDIRELLEZ NERELERDE KUTLANIYOR?
Anadolu'nun yanı sıra Balkan ülkelerinde, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan'da bayram olarak kutlanan Hıdırellez, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, İlk Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) isimleriyle de biliniyor.

3 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 4

HIDIRELLEZ İNANIŞI NEDİR?
Hıdırellez'in ilk ne zaman kutlandığı tam olarak bilinmese de inanışa göre karada darda kalan kişilere yardım eden, onlara yol gösteren, bolluk ve bereket getiren Hızır Peygamber ve suların koruyucusu İlyas Peygamber, yılda sadece bir kez buluşuyor. Bolluk ve bereketi simgeleyen peygamberlerin ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği, şifa dağıttıkları kabul ediliyor.

4 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 5

HIZIR PEYGAMBER VE İLYAS PEYGAMBER
İnanışta baharın habercisi, bitkilere can veren, zorda, darda kalanlara yardım eden Hızır Peygamber, ak sakallı bir ihtiyar olarak tasvir ediliyor. İlyas Peygamber ise uzun boylu, nur yüzlü olarak betimleniyor ve elinde uzun bir değnekle dolaştığına inanılıyor.

5 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 6

HIDIRELLEZ NASIL KUTLANIR, HIDIRELLEZ RİTÜELLERİ NELERDİR?
Hıdırellez'den önceki gün Hıdırellez kutlamalarında giyilecek kıyafetler ve sunulacak yemekler hazırlanır. Bazı bölgelerde hıdırlık denen mesire alanlarına gidilerek piknik yapılır. Kır eğlencesi şeklinde oyunlar oynanarak, şarkılar söylenerek, çocuklar arasında oyun kurularak, gençler arasında müsabakalar gibi çeşitli eğlenceler düzenlenir.

6 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 7

ATEŞİN ÜZERİNDEN ATLAMAK
Hıdırellezin en önemli ritüeli ateştir. Mesire alanı, mahalle meydanı, kasaba, köy merkezi gibi açık alanlarda ortaya ateş yakılır ve ateşin üzerinden atlanır. İnanışa göre ateşin üzerinden her kişi üç kez atlamalıdır.

7 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 8

ADAK ADAMAK
Ağaçlara bez bağlanarak adak adanması yaygın bir inanıştır. Hıdırellezin belki de en çok beklenen ritüeli, Çömleklerin içine dilekler yazılarak veya kağıtların üzerine dilenen şeyler çizilerek akşamdan gül ağacının dibine konulmasıdır. Kimi yerlerde Hızır’a ulaşması için istenilen dilekler küçük kağıtlara yazılarak akarsu veya denize atılır.

8 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 9

ÇİÇEK TOPLAMAK
Mesire yerlerinde veya bahçelik kırlık alanlarda kutlama yapıldığında görülen bir diğer ritüel ise şöyledir: Hızır'ın gezdiğine inanılan yeşillik alanlardan çiçek toplanır. Toplanan çiçeklerin kaynatıldığı suyun hastalara şifa vereceğine inanılır. Bir başka inanışa göre bu çiçeklerin kaynatıldığı suyu kırk gün yüzüne süren güzelleşir, 40 gün bu su ile yıkananların gençleşeceğine inanılır.

9 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 10

PARA KESELERİNİN AĞZINI AÇIK BIRAKMAK
Hızır'ın eli değen şeylerin dolup taştığı inancı ile Hıdırellez arifesinde yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağzı açık bırakılır.

10 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 11

İSTENİLEN ŞEYİ TASFİR ETMEK
Mal mülk ev bark isteyenler, istedikleri şeylerin küçük bir maketini yapar; ziynet eşyası ve takı isteyenler, ağaç yaprakları ve ince dalları kollarına veya boyunlarına takarak, gerçeğinin yolunu açacaklarına inanırlar.

11 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 12

GÜL AĞACINA NASIL VE NE ZAMAN DİLEK ASILIR?
5 Mayıs akşamı, dileği olanlar, diledikleri şeyin bir küçük resmini çizerek, veya kağıda yazarak bu kağıdı gül dalına asarlar. Kimileri dileklerini bir küçük kesenin içine koyarak gül ağacının dibine gömer. Gül ağacına dilek bırakmak Hıdırellezin, ateş yakmaktan sonra en yaygın geleneğidir.

12 13

Baharın müjdecisi Hıdırellez! Bu gece kutlanacak olan Hıdırellez ritüelleri neler, gül ağacına ne zaman dilek asılır? - Resim: 13

GEÇMİŞ GÜNAHLARDAN ARINMA İNANIŞI
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Alimcan İnayet, Hıdırellez'i kutlayanların geçmiş günahlarından arınmak için o gece bol su ile yıkandığını, ayrıca Hıdrellez öncesinde evler ve kıyafetlerin temizlendiğini aktararak, "Hızır ve İlyas'ın gücünün dokunduğu bitkilere, çiçeklere geçtiği kabul edilir. Onun için toplanan çeşit çeşit çiçekler de kaynatılıp şifa bulmak için içilir. Kısmet açmak isteyen genç kızlar küpe, yüzük, boncuk gibi eşyalarını bir çömleğe koyar ve ağzını kilitledikleri çömleği bir gece gül ağacı dibinde bekletir. Çömlekler ertesi gün maniler söylenerek açılır" dedi.

13 13