Sarıkamış harekatı nedir, ne zaman oldu?
Sarıkamış şehitleri, harekatın 108. yılında anılıyor. 1. Dünya Savaşında Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Sarıkamış'ta gerçekleşen harekat sırasında ağır soğuk hava koşulları nedeniyle binlerce asker ve sivil şehit oldu. Peki, Sarıkamış Harekatı nedir, ne zaman oldu, kaç kişi şehit oldu?
Sarıkamış Harekatı sırasında şehit olan askerlerimiz, her sene 22 Aralık'ta saygıyla anılıyor. Kaybedilen toprakların geri alınması için yapılan harekatta binlerce askerimiz hava şartları nedeniyle donma ve dizanteri, tifo gibi hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti. Sarıkamış Harekatı hakkındaki bilgiler...
SARIKAMIŞ HAREKATI NEDİR, NE ZAMAN OLDU?
Sarıkamış Harekatı, 22 Aralık 1914 ile 15 Ocak 1915 tarihleri arasında Sarıkamış bölgesinde gerçekleşmiş kara çatışmalarına verilen isimdir. Bu askeri girişim, taktiksel bir hata sonucu büyük bir başarısızlık ile sonuçlanmıştır.
Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Ruslar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak almışlardır. 5000 kişi civarında esir alınmıştır. Bunlar tahmine göre Kırımda domuz çiftliğinde çalıştırılarak ve aç bırakılarak ölmüşlerdir.
Allahuekber dağlarının yer yer 2-3 bin rakımlı geçitlerinde ısı sıfırın altında 30 dereceye kadar düşüyordu. Türk askerlerinin büyük bölümü ise çölden gelmişti ve üzerlerinde yazlık üniformalar vardı.
Toprakları geri almak amacıyla 1914 yılında dönemin Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, 19 Aralık tarihinde “Sarıkamış Harekatı” planlarını kurmaylarına sundu. İlk iki günü başarıyla geçen taarruz sonrasında olumsuz hava koşulları nedeniyle seyrini değiştirdi. Kış, 3-4 Ocak 1915 gecesi daha da şiddetlendi. Fırtına ile yağan kar, yolları tıkayıp, çadırları yıktı. Arkasından da dondurucu soğuklar bastırınca, 60 bin Osmanlı askeri donma, dizanteri ve tifo gibi hastalıklardan dolayı hayatını kaybetti. Bu harekatta Ruslar da 32 bin askerini kaybetti.
SARIKAMIŞ HAREKATINDA KAÇ ASKER ŞEHİT OLDU?
“Commandant Larcher’in yazdığı ve Türk kayıpları konusunda en çok kullanılan Batı kaynağına göre kayıpların düzeyi 90.000 ölü ve 40.000 ila 50.000 esirdi”. Öbür yandan bu konuda kapsamlı araştırmalar yapmış olan General Fahri Belen kayıp miktarını 23.000 ölü, 10.000 hastanede ölen, 7000 esir ve 10.000 yaralından oluşmak üzere 50.000 olarak tahmin etmiştir. Savaşa 3. Ordu’nun kurmay başkanı yardımcısı olarak katılan Yarbay Guze 30.000 ölü, 27.000 esir ve 11.000 ölü ve 3.500 esir olmak üzere 2 rakam vermektedir. Bunun ikincisi olan 11.000 ölü ve 3.500 esir sayısını gerçeğe daha uygun olarak bulmaktadır. Harekata 10. Kolordu kumandanı olarak katılan Hafız Hakkı Paşa ise harekatta 30.000 erin yaşamını yitirdiğini ve bu ölenlerin 10.000-15.000 kadarının donma, hastalık ve yaralanmalarından oluştuğunu beyan etmektedir.
