Sabiha Gökçen'de 2. pist neden gecikti? Rötarlar azalır mı? Tüm merak edenleri sizin için araştırdık

İstanbul'da İstanbul Havalimanı'yla birlikte yolcu trafiğinin yükünü çeken Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 2013 yılından bu yana açılması dört gözle beklenen ikinci pist Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle faaliyete girdi. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan,

Bugün Sabiha Gökçen (Havalimanı), İstanbul Havalimanı ve Antalya Havalimanı'ndan sonra yolcu trafiğinin en çok olduğu 3'üncü havalimanıdır. Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı yeni pistin de devreye girmesiyle yıllık 85 milyondan fazla yolcuyu ağırlayacak kapasiteye erişecektir. (Sabiha Gökçen Havalimanı) Bu sene sonunda 37 milyon yolcu ağırlayacak. 2030 yılında ise bu rakam 63 milyona yaklaşacak.

 sözleriyle Sabiha Gökçen Havalimanı'nın öneminden bahsederken Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu ise ikinci pistin özelliklerini 

Bugünden itibaren hava trafiği açısından en verimli kullanım şekli olacağı ve maksimum kapasiteyi sağlayacağı için yeni pistimizi iniş, eski pisti ise kalkış amacıyla kullanacağız. 3 bin 540 metre uzunluğundaki, en geniş gövdeli uçakların inebileceği 2. pistin yanı sıra üç adet taksi yolu, 62 uçak kapasiteli orta apron ve 40 uçak kapasiteli kargo apronu ile hava trafik kontrol kulesi, teknik blok, itfaiye ve garaj binası gibi 19 bin metrekare kapalı alana sahip üstyapı tesislerini de çağın en son teknolojisiyle yeniledik.

 ifadeleriyle anlattı. 

Peki "Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 2. pist neden bu kadar gecikti?
Bu pistle İstanbul'un yolcu kapasitesi artar mı?
Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan seyahat eden yolcuların en çok şikayet ettikleri konu olan rötarlara çare olur mu?
Pegasus ve  AJet'in büyümesine katkı sağlar mı?"
tüm bu soruları Uçak Mühendisi ve Havacılık Uzmanı Muhammed Yılmaz'a sordum. 

Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 2. pist neden bu kadar gecikti?

"PİST İÇİN TÜNELLER YAPILDI, 50 METRELİK KOT FARKI VARDI"

"Sabiha Gökçen Havalimanı'nda adeta yılan hikayesine dönen 2. pist bugün açıldı. Havalimanında 2. pistin bu kadar gecikmesinde asıl neden; pistin yapılacağı arazinin ve zeminin sorunlu olmasıydı. 2013'te pistin ihalesi yapıldıktan sonra düz bir zeminde inşa edilecek pistten 5-6 kat daha fazla maliyetli olacağı öngörülüyordu. Sonrasında yaşanan başka gelişmelerle bu rakam çok daha yukarıya çıktı. Çok daha pahalı bir pist oldu. Gecikmenin temel nedenleri: arazinin bozukluğu, zeminin zayıflığı, çok fazla güçlendirme yapılması gerekliliğiydi. Pistin inşa sürecinde çok fazla kazı ve dolgu işlemi yapılmak zorunda kalındı. Bir diğer neden de kot farkıydı. Pistin yapılacağı arazide 50 metreye yakın kot farkı olan alanlar vardı. Bunların hepsi işi yatırım aşamasında teknik olarak zorlaştıran faktörlerdi.

Pistin inşası için bazı tüneller yapılması gerekiyordu. Sonra bu tünellerin duvarlarında da çatlaklar ve çeşitli inşaat problemleri oluşmaya başladı. Bunlar da süreci uzatan nedenler oldu. İşverenle taşeron arasında sürekli iş bırakma süreçleri yaşandı. Bunlar pistin açılışını geciktirdi.

Son olarak tarih bile ilan edildikten sonra yeni yapılacak bu pistin yaklaşma hattında bazı evler ve bir cami minaresinin uçaklar için mania teşkil ettiği ortaya çıktı. Bu da uçuş emniyeti açısından kabul edilebilir bir şey değildi. O yüzden açılış kısa bir süre daha ertelenmek zorunda kaldı. Bütün bunlar işin teknik kısmı."

"İSTANBUL HAVALİMANI 42 AYDA, PİST 88 AYDA BİTİRİLDİ"

"Bir diğer başlık da işin siyasi ve bürokratik tarafı. Bunu da göz ardı etmemek lazım. Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 2. pist ihalesi yapıldığında işi alan Makyol İnşaat'ın sonra taşeron olarak bu işi başka bir firmaya devrettiği ortaya çıktı. Yeni devredilen taşeron şirketin ortakları arasında da İstanbul Havalimanı'nı işleten İGA'nın ortaklarından Cengiz'in ve Kalyon İnşaat'ın da bulunduğu ortaya çıktı. Sabiha Gökçen'de pistin tamamlanmaması trafiğin artmaması 'ciddi bir şekilde artış yaşanırsa İstanbul Havalimanı'na zarar verebilir mi?' endişeleri gündeme geldi Cengiz ve Kalyon İnşaat için. Bu pistin bilinçli olarak bitirilmediği spekülasyon olarak sürekli gündemi meşgul etti. İhaleden bu yana ülkede çok sayıda Ulaştırma Bakanı değişti. Bu konularla ilgili de her dönemin bakanına çok sayıda soru önergeleri verildi. Bu elbette spekülasyon olarak kaldı. Bununla ilgili net bir şey söylemek zor. 

İstanbul Havalimanı dünyanın en büyük havalimanı olarak baştan sonra 42 ayda tamamlanırken Sabiha Gökçen'in sadece 2. pisti 88 ayda tamamlandı. Burada bahsedilen problemlerin gerçekten etkili olup olmadığı gündemde yerini koruyor."

HAVALİMANI KİMİN KONTROLÜNDE OLACAK?' TARTIŞMASI

"Sabiha Gökçen Havalimanı'nın işletme kullanım hakkı Savunma Sanayii Başkanlığı'na bağlı HEAŞ isimli bir şirkette ama ikinci pistin ihalesini DHMİ yaptı. Bu siyasi mekanizmayı ilgilendiren çift başlılık ve çeşitli problemlerin yaşanmasına sebep olacak bir diğer tartışma konusu oldu. 

HEAŞ ve DHMİ arasında havalimanı kimin kontrolünde olacak? Kimin sınırlamaları olacak? Bu sınırlar ve yetki alanları tartışmaları bütün süreçleri yavaşlatan ve pistin açılışını geciktiren diğer faktörler oldu."

Bu pistle İstanbul'un yolcu kapasitesi artar mı?

"MEVCUT PİSTİN DURUMU BELİRLEYİCİ OLACAK"

"Sabiha Gökçen, uzun süredir yolcu sayısı olarak Türkiye'nin en büyük havalimanlarından birisi. Bugün de İstanbul Havalimanı ve Antalya'nın ardından 3. sırada. Zaman zaman Antalya'yla yer değiştirdikleri oluyor. Dolayısıyla Türkiye'nin en çok yolcu ağırlayan havalimanları listesinin zirvesinde. İkinci pistin yapılması hava trafiğini ve uçakların iniş-kalkışlarını ikiye katlayacak. Teorik olarak yolcu sayısının ikiye katlanmasını bekleyebiliriz.

Elbette pist ikiye çıktı diye yolcu sayısının ikiye katlanmasını beklemek güç. Çünkü burada çok uzun süredir büyük bir operasyona hizmet veren mevcut pistin durumu önemli olacak. Oldukça yorgun bir pist. Uzun yıllardır kapasitenin üzerinde hizmet vermek zorunda kaldı. Dolayısıyla orada pistin bakım işlemleri gece operasyonların kesilmesinin ardından birkaç saatlik lokal olarak yapılıyordu. Mevcut pistin durumu burada belirleyici olacak.

Uzun bir süre mevcut pistin kapalı kalıp yeni pistle operasyonların devam etmesi gibi bir durum olursa yolcu kapasitesinde olağanüstü artış beklemek doğru olmaz ama bir taraftan kalkışların diğer taraftan inişlerin olduğu operasyonel sürece geçilirse yolcu sayısı müthiş artar.

"İKİ PİSTE TEK TERMİNAL HİZMET VERİRSE KARGAŞA YAŞANABİLİR"

"Sadece pistin açılması yolcu sayısını direkt ikiye katlayacak bir mesele olamıyor. Çünkü Sabiha Gökçen'de şimdi bir terminal problemi ortaya çıkacak. Yolcular, resmi tatillerde, bayramlarda, yarıyıl tatillerinde bile Sabiha Gökçen Havalimanı'nda çok uzun kuyruklar oluşmasına neden oluyor. Çünkü havalimanının terminal kapasitesi belirli bir projeksiyona göre yapılmıştı. Havalimanı bu projeksiyonun çok üzerinde büyüdü. Şimdi 2. pistle birlikte elbette durum daha da farklılaşacak. 

İki piste birden mevcut terminalin hizmet vereceği senaryoda oldukça büyük kaoslar bizi bekliyor olabilir. Dolayısıyla orada yapılacak en önemli detay 2. terminalin hayata geçirilmesi olmalı ki pistin sağlayacağı rahatlama, pistin getireceği hava trafiğinde artış terminalle desteklenmediği süreçte kadük kalabilir.

Bunu değerlendirmek lazım yeni terminal sürecinin hızlandırılması gerekiyor."

"YENİ PİST YOLCU SAYISINI CİDDİ ÖLÇÜDE ARTIRMA POTANSİYELİNE SAHİP"

"Yolcu sayılarıyla ilgili bilgi vermek gerekirse; 2019'da pandemi öncesinde Sabiha Gökçen'de 21,5 milyon iç hat, 35,5 milyon toplam yolcu sayısı vardı. Pandemiyle 2020'de ve 2021'de düşmesiyle birlikte 2022'de yeniden toparlanma emarelerini gördük. 2022 yılında 15 milyonun üzerinde iç hat yolcusu ve toplam 30 milyona yakın yolcuyu ağırladı. 2023'te bu daha da yükselecektir. 

Yeni pistin açılması yolcu sayısını ciddi ölçüde artırma potansiyeline sahipken bunu diğer yan faktörlerle desteklemediğiniz müddetçe beklenen etkiyi yaratamayabilir."

Sabiha Gökçen'deki rötarlar biter mi?

"RÖTARLARIN AZALMASINI BEKLEYEBİLİRİZ"

"Sabiha Gökçen'deki rötarların kaynağının ne olduğu önemli! Operasyonel sebepler, havayolu şirketlerinin kendi iç operasyonel sorunlarından kaynaklananlar, meteorolojik faktörler ve havalimanı pistinin, terminalinin yetersizliği gibi sebepler elbette rötarların ana sebepleri olabilir. Sabiha Gökçen'de bahsedilen o yoğun rötarların dağılımına ve kırılımına bakmak lazım.

Operasyonel sebepler ve pist yetersizliği dolayısıyla uçakların pistte çok uzun süre kalmasıyla ortaya çıkan sebeplere bağlı olduğu görülürse (ki bildiğimiz kadarıyla öyle) bu rötarların azalmasını bekleyebiliriz.

 Dolayısıyla az önceki soruyla da bağlantılı olarak söylemek lazım; yeni açılan pist mevcut pistle birlikte hizmet vermeye devam ederse o zaman operasyonel aksaklıklar, uçakların kalkış öncesi uzun kuyruklar oluşturması veya inişe geçen uçakların tur atmak zorunda kalması ve buna bağlı olarak operasyonların aksamasıyla ortaya çıkan rötarların azalacağını söylemek mümkün."

"HER İKİ PİSTTE SAĞLIKLI ÇALIŞIRSA RÖTARLAR AZALIR"

Az önce de söylediğimiz gibi birinci pistin bakıma alınmasıyla bu durum ilk aşamada çok değişiklik göstermeyebilir. Her iki pistin de sağlıklı işlemeye başladığı zaman rötarların sayısının azalmasını beklemek oldukça doğal. Zaten böyle de olacaktır."

Pegasus ve  AJet'in büyümesine katkı sağlar mı?

"PEGASUS'U BÜYÜTEN DE ENGELLEYEN DE SABİHA GÖKÇEN"

"Pegasus, Sabiha Gökçen için çok büyük bir değer. Hatta havalimanının sahibi konumunda. Yanılmıyorsam Sabiha Gökçen'de gerçekleşen tüm uçuş trafiğinin yüzde 65'inden fazlası Pegasus trafiği. Bu da demek oluyor ki; iniş-kalkış yapan her 3 uçaktan 2'si Pegasus'un. Sabiha Gökçen'de yerleşmiş Pegasus ağırlığı, Pegasus kültürü aynı zamanda Pegasus'un iş modeli olan low-cost (düşük bütçeli havayolu) modelinin de sevilmiş olmasıyla Pegasus büyüme ivmesine girmiş durumda. Sabiha Gökçen'in pistinin ve terminalinin yetersizliğiyle artık kabına sığmayacak hale gelmesi Pegasus'un daha da büyüme eksenini yavaşlatıyor. 

Sabiha Gökçen, Pegasus'un kurulduğu ve bugüne geldiği başarısının mimarı ama buradan sonra büyümesine darbe vuran da Sabiha Gökçen şu an için."

 "YENİ TERMİNAL PEGASUS'A AİT OLABİLİR"

"Yeni pistin açılması ve iki pistin de aktif olarak hizmet verdiği senaryoda Pegasus, bu büyüme eğilimini sürdürecek. Zaten bugün açılışta da Ali Sabancı'nın söylediği gibi Pegasus'tan yeni siparişler de bekleniyor. 100-150 uçaklık bir paketin gelmesi bekleniyor. Zaten şu anda mevcut filo 100 uçağın üzerine çıkmış durumda. Pegasus, yeni pistin açılışını dört gözle bekliyordu. 

Hatta yeni terminalin açılışını da dört gözle bekliyor. Geçmişte bir Sabiha Gökçen Havalimanı'nın bir önceki CEO'su Ersel Göral, benim YouTube kanalımda katıldığı bir yayında yeni terminalin sadece Pegasus'a ait olacağını açıklamıştı.

 Bu devam ediyor mu? Pegasus'a ait bir terminal olacak mı? Bunu değerlendirmek lazım. Pegasus, buradan iyi bir ivme sağlayabilir."

"AJET-PEGASUS REKABETİ YOLCULARA YARAYACAK"

AJet için de durum benzer şekilde. Kısa süre önce şirketleşme sürecini tamamladı ve Şubat'ta kendi ayakları üzerinde duran bir şirket olarak operasyonlarına devam edecek. Orada da büyük hedefler var. Low-cost iş modelinde Pegasus'a rakip olmak gibi bir beklenti var. Önümüzdeki günlerde hem uçak hem yolcu sayısının hem de trafiğin artmasını beklediğimiz bir senaryo var. Pistin açılması Pegasus'la birlikte AJet'e de yarayacaktır. Low-cost modelinin yolcular tarafından tercih edilebilir hale geldiğini Sabiha Gökçen Havalimanı'nın hinterlandında yer alan çevresindeki İstanbul'un Anadolu Yakası, Kocaeli, Gebze, Sakarya, Bursa, Yalova ve diğer illerin Sabiha Gökçen için müthiş bir trafik oluşturması bugüne kadarki büyümede etkendi. 

Pistin açılması, trafiğin rahatlaması, AJet ile Pegasus'un arasındaki rekabeti daha da kızgın hale getirecek olması yolculara elbette olumlu yansıyacak.

 Hem AJet hem Pegasus yeni pistin açılmasından uzun vadede olumlu olarak faydalanacaklar."

Son Dakika: Cumhurbaşkanı Erdoğan Sabiha Gökçen Havalimanı 2. Pistini açtı! Çukurova Havalimanı için müjdeGündem

Cumhurbaşkanı Erdoğan Sabiha Gökçen Havalimanı'ndaki 2. pistten havalandı! Yeni pistin siftahını yaptıGündem