Orta gelirliye konut projesinin ardından yükselişe geçen konut piyasası nasıl duracak?

"Yeni Konut Finansman Modeliyle Yeni Evim" kampanyasının açıklanmasının hemen ardından fırsatçılar konutlarının kiralık ve satılık fiyatını en az 500 bin lira civarı artırdı.

Bakanlıktan "Fırsatçılar projeye dahil olamayacak" açıklaması yapılmış, fiyat artışlarının önüne geçmek için de bir komisyon kurulacağı, ekspertiz raporları oluşturulacağı bildirilmişti. Böylelikle 'balon' fiyatlamalara geçit verilmemesi planlanıyor.

Peki, kampanyanın piyasaya yansıması nasıl ve alınan kararların fiyatlamaya etkisi ne olur? Hürriyet'ten Fulya Soybaş, merak edilenleri piyasa uzmanlarına sordu.

FİYATLAR BİRKAÇ GÜN İÇİNDE NORMALE DÖNER
Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan emlak sektöründe son 2 yıldır bir yavaşlama olduğunu, bu sebeple yüzde 10 peşinat, azami vade süresi 15 yıl, faiz oranı ise 0.69 olacak şekilde düzenlenen yeni projenin şüphesiz sektöre hareket getireceğini söylüyor. Fırsatçılar meselesine gelince. Diyor ki:
“Yani bunu anlamakta inanın zorlanıyorum. Her kampanyadan sonra kritere uyan da uymayan da fiyat artışına gidiyor. Bu olmaz! Piyasayı manipüle etmeye çalışıyorlar ama sanıyorum ya projenin içeriğinden ya da ne vaat ettiğinden haberdar değiller. Hatırlatalım; ikinci el konut kesinlikle bu kampanyaya dahil değil, dahası her sıfır konutta. Öncelikle konut sahiplerinin/firmaların bu projeye dahil olmaları gerekiyor. Bu noktada sıkı denetim uygulanacak, zaten fiyat arttırdığı tespit edilenler kampanyaya dahil edilmeyecek. Bakan Nebati bizzat açıkladı: “Haksız fiyat artışı yapanlar özelinde tespitler yapılmakta ve ilgili birimlerle paylaşım sağlanmakta” dedi. Yani bu kadar sıkı denetim varken yapılan suni fiyat değişiklikleri karşılık bulamayacaktır. Birkaç gün içinde o suni fiyatlar normale döner.”

BEĞENDİĞİM EVİN FİYATI BİR GECEDE 600 BİN LİRA ARTTI
Gayrimenkul uzmanı Şenay Araç Demir de birçok vatandaşın çok uzun zamandır böyle bir kampanya beklediğini, orta gelirlilere önemli bir kapı açacağını düşünüyor ve “Tek handikabı sadece 0 konutta uygulanacak olması. Keşke ikinci elde de böyle bir kampanya düzenlenmiş olsa” diyor.

Vatandaş açısından bir katılım şartının olmamasını artı bir değer olarak niteleyen Demir, kampanya açıklanır açıklanmaz bazı ilanların fiyatlarının değiştiğini bizzat tespit ettiğini ve hatta kendisine de “Fiyat arttıralım” talebi geldiğini söylüyor:
“Hem sezon değil hem de piyasada arzın az olmasından kaynaklı son aylarda satışlarda yüzde 35’lik bir düşüş vardı. Kampanya sektöre cansuyu olacak diye düşünürken bundan nemalanmak isteyenler çıktı ortaya. Dün 3 milyon 800 binden kaydettiğim ilan bugün 4 milyon 400 bin. 600 bin liralık bir artış. El insaf! Bu artışı neye göre yaptınız? Ticari bazı müşterilerim bile artış talep etti. Bu kampanya ikinci eli ve ticariyi kapsamıyor, anlatıyoruz ama... Bu noktada bakanlığın gerekli çalışmaları yapması, denetimleri sıkı tutması gerekiyor ki her iki bakan da fırsatçıları kampanya dışı bırakacaklarını duyurdu. Bu olumlu gelişme sonrası fiyatların çıktığı gibi inmesini bekliyoruz. Bir de çevremde şöyle bir durum gözlemledim, evi olan ama fırsatı kaçırmak istemeyen de ‘evi olmayan akraba’ arıyor. Yani bu noktada kişisel dürüstlük çok önemli. Bırakın da gerçekten ihtiyacı olan faydalansın.”

0.69 FAİZ GÜZEL AMA KOŞULLAR ORTA GELİRİ ZORLAYABİLİR
İstanbul Emlak Müşavirleri Derneği Başkanı Adnan Yeşiltaş, sosyal konut projelerinin hemen ardından orta gelirli vatandaşın da ev alabilmesine yönelik bir çalışma yapılması gerektiğini ilk dillendiren isimlerden biri.

Yeşiltaş projeye ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
"Projenin anafikri güzel, iyi niyetle düşünülmüş ancak keşke bizlere de danışılsaydı çünkü birinci bölgede azami geliri 80, ikinci bölgede azami geliri 65 ve üçüncü bölgede azami geliri 45 bin lira olanların faydalanabileceği bir kampanya bu. İstanbul özelinde belki ama İstanbul dışında hane halkı geliri bu kadar yüksek mi? Bir örnek vereyim: İstanbul’da ev almak isteyen biri kredinin üst sınırından -5 milyon lira- kredi alsın. Aylık taksiti yaklaşık 50 bin lira eder. ‘Aylık ödemeler hane halkı gelirinin yüzde 40’ını aşmayacak şekilde olacak’ deniyor. O zaman bu ailenin aylık hane geliri 120 bin lira civarı olmalı ki taksitleri ödeyebilsin. Bu, ikinci bölge için aylık 70, üçüncü bölge için aylık 50 bin gibi hesaplanabilir. 0.69 şüphesiz iyi bir rakam ama sürdürülebilir olması için devlet katılanlara ödeme desteği ya da iş garantisi vermeli. Ayrıca kampanyalı ‘sıfır’ projeler genelde şehir dışında. Bu sebeple benzer bir kampanya şehir içinde ve ikinci el evler için de hayata geçirilirse şehirde yaşayan/çalışan genç kuşak için de anlamlı olur."

EMLAKTAN FAZLA EMLAKÇI VAR
Ev fiyatlarının bazı internet sitelerinde bir gecede artması için de Yeşiltaş, “Emlak’tan fazla emlakçı, emlakçıdan fazla emlakçı görünümlü ayakçı var bu ülkede. Her elinde ajanda kolunda çanta olana inanmayacaksınız, cebinde parası olan seviye 4-5 emlakçı sorumluluk sertifikası alabiliyor. Dolayısı ile bu fırsatçılara geçit vermemek için bir an önce emlak müşavirleri kanunu çıkarılmalı” diyor.