Nevruz ne zaman? Nevruz Bayramı nasıl kutlanır? Nevruz tatil mi?

Ateşin üstünden atlarken dilek dilemek şeklinde kutlanan Nevruz, baharın gelişini simgeler. Farsça bir kelime olan Nevruz'un sözcük anlamı yeni günışığıdır. Havaların ısınması ile birlikte nevruz nedir, ne zaman, nasıl kutlanır? Bahar Bayramı Nevruz'a hakkında merak edilenler...

NEVRUZ NEDİR?

Nevruz, Anadolu ve Orta Asya kültürlerinde baharın ya da yeni yılın gelişini kutlamak amacıyla ortaya çıkmış bir bayramdır. Nevruz kelimesi köken olarak eski Farsçadan gelir. Yeni gün veya gün ışığı anlamına gelmektedir. Coğrafi olarak ise, baharın ilk günü anlamına gelmektedir. Bugün kuzey yarım kürede ekinoks oluşur. Güneş ışığının ekvatora dik açıyla gelmesiyle gece ve gündüz süresi birbirine eşitlenir.

NEVRUZ NE ZAMAN?

Nevruz, baharın ilk günüdür ve bu gün kuzey yarım kürede bahar ekinoksunun (gün tün eşitliği) oluştuğu gündür. Anadolu ve Orta Asya kültürlerinde baharın gelişini müjdeleyen Nevruz Bayramı Türkiye’de 21 Mart’ta kutlanıyor.

NEVRUZ NASIL KUTLANIR?

Nevruz Bayramı, birçok farklı kültür tarafından kutlanmaktadır. Bu yüzden kutlanılış şekillerinde farklılıklar mevcuttur. Türk kültüründeki kutlamalar ise bölgeden bölgeye farklılıklar göstermektedir.

Türk kültüründe Nevruz, Türklerin Ergenekon’dan çıkmalarını ve baharın gelişini temsil eder. Türkistan'dan Balkanlara kadar birçok Türk kavimi ve topluluğu tarafından, M.Ö. 8. yüzyıldan günümüze kadar her yıl 21 Mart'ta kutlanır.

1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nde bir bayram olarak kabul edilip kutlanmaya başlanmıştır.

Selçuklu ve Osmanlı’da Nevruz geleneksel bayram olarak kutlanırdı. Nevruziye adı verilen şiirler okunur, şenlikler ve ziyafetler verilirdi. Nevruziye adlı özel bir macun, bir Osmanlı geleneği olarak her 21 Mart’ta Manisa’da mesir macunu şenliklerinde yapılmaktadır.

NEVRUZ BAYRAMI TÜRKLER İÇİN ÖNEMİ NEDİR?

Nevruz, Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Binlerce yıllık bir geçmişi olan bu bayram, Türklerin Orta Asya'da yaşadığı dönemlerden itibaren kutlanmıştır. Nevruz, baharın başlangıcını simgeler ve Türkler için yenilenme, bereket, bolluk, umut ve kardeşlik gibi anlamlar taşır.

NEVRUZDA NE YAPILIR?

Bahar temizliği: Nevruz’a hazırlık amacıyla evlerde genel temizlik başlar. Evler temizlenir, badana yapılır, halılar ve kilimler yıkanır. Yeni elbiseler ve hediyeler alınır. Bayram için tatlılar yapılır. Nevruz ateşi için yakacak malzeme toplanır.

Mezar ziyareti: Bu gelenek, eski Türklerdeki yu törenlerinin devamı niteliğindedir. Bu gelenek kapsamında ölmüşlerin mezarları ziyaret edilir, mezar üzerine tatlı bırakılır, yasin okunur, ağıt söylenip ağlanır. Daha sonra mezarların etrafını temizlenir.

Kır Gezileri: Etkinlikler boyunca toplu şekilde kırlara çıkılır, eğlenilir, şölenler düzenlenir. Bu gelenek Hun Türklerinde de mevcuttur. Bazı yörelerinde bu etkinlik Nevruz’da gerçekle meye devam etse de, diğer yörelerde Hıdırellez’de yapılır.

Ateşle İlgili Etkinlikler: Türklerin Nevruz kutlamalarında ateşle ilgili pratiklerden en yaygını büyük ateşler yakarak üzerinden atlamaktır. İnanışa göre nevruz ateşinden atlayanlar hastalıklardan arınır ve yıl boyunca hastalanmaz. Bir diğer pratik, hayvanları ateşin üzerinden atlatmak veya iki ateş arasından geçirmektir.

Su ile İlgili Etkinlikler: Sabah erkenden tüm su kaplarındaki sular yenilenir, taze su içilir ve ev hayvanlarına da içirilir. Eski eşyaları suya atma, birbirinin üzerine su serpme ve su falına bakma şeklinde gelenekler de mevcuttur.

Eğlenceler: Kutlamalarda halkı eğlendirmek için çeşitli gösteriler, seyirlik oyunlar ve müzik yer alır.

Yardımlaşma: Kutlamalarının en önemli özelliği halk arasında yardımlaşma, sevgi ve şefkat bayramı olmasıdır. Bayram öncesi fakir, hasta ve zor durumdakilere para ve giyecek yardımı yapılır.