Crush sendromu nedir, neden olur?
Crush sendromu, deprem sonrasında can kaybına nedenlerin başında geliyor. Crush yani ezilme olarak bilinen bu sendrom, ölüme neden olabiliyor. Peki, crush sendromu nedir, neden olur, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır?
Deprem sonrası olan, enkazdan çıkarılan kişilerde görülen ve ezilme (crush) sendromu merak konusu oldu. Crush sendromu sonucunda ödem, şok, böbrek yetmezliği, kalp ve solunum yetmezliği gibi sorunlar oluşabilir ve ölüme neden olabilir. Peki, crush sendromu nedir, neden olur, belirtileri nelerdir? Crush sendromu tedavisi nasıl yapılır?
CRUSH SENDROMU NEDİR?
Crush sendromu kısaca vücudun ezilme sonucu oluşan doku hasarıdır. Genellikle vücudun bir parçasının yüksek derecede güç ya da basınca maruz kalmasıyla ortaya çıkar. Özellikle göçük altında kalma sonucu ortaya çıkar. Depreme bağlı göçüklerde ya da maden ocaklarındaki göçüklerde, enkaz altında kalan kişilerin vücutlarında uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik olur. Bunun neticesinde dokularda zedelenme ve kaslarda nekroz adı verilen beslenme bozukluğu meydana gelir.
CRUSH SENDROMU NEDENLERİ
Sağlıklı bir insanın vücut ağırlığının yaklaşık %40’ını kaslar oluşturur. Vücudun üzerine binen ağırlık nedeniyle, kaslarda ezilme olur. Kasları oluşturan kas lifleri erir. Buna rabdomiyoliz denir. Kas hücrelerinde bulunan miyoglobin kana ve oradan böbrekler yoluyla idrara geçer. Buna ise miyoglobinüri adı verilir. Bu durum akut böbrek yetmezliğine neden olur. Vücut ezilince, dokulardaki sıvılar bazı vücut boşluklarda toplanır. bunun sonucunda elektrolit bozuklukları ortaya çıkar.
CRUSH SENDROMU BELİRTİLERİ
Sıkışan, ezilen bölgede kızarıklık, şişme, ağrı, enfeksiyon, kanama gibi durumlar görülebilir.
İdrar miktarında azalma olur.
İdrar rengi koyulaşır.
Ciltte ödem meydana gelir.
Kalp çarpıntısı
Ritim bozukluğu (Aritmi)
Düşük tansiyon
Halsizlik
Düşük kan basıncı
İdrarda kan görülür.
Kan üre, kreatinin düzeyleri genelde artmıştır.
Zedelenmiş kastan açığa çıkan ALT, AST ve LDH gibi enzimlerin kan düzeyleri artmıştır.
Kreatinin kinaz adı verilen enzimin kandaki miktarı artmıştır.
Kan kalsiyum düzeyi azalır. Daha sonra artış gözlenir.
Doku zedelenmesine bağlı olarak kan potasyum ve ürik asit düzeyi sıklıkla artar.
Kanda eritrosit adı verilen kan hücreleri azalır.
Damar içinde yaygın pıhtılaşma görülebilir.
CRUSH SENDROMU TEDAVİSİ
Crush sendromunda ilk yapılacak iş, hastaya serum takarak sıvı vermektir. Sıvı takviyesinde amaç, organ hasarını ve akut böbrek yetmezliğini önlemektir. Crush sendromu olan kişilerde böbrek yetmezliği de ortaya çıktığından, böbreklerin yeniden çalışması için uygun görüldüğünde diyaliz tedavisi gerekebilir.