Adaçayı faydaları nelerdir, neye iyi gelir?

İçeriği nedeniyle sağlığımıza birçok faydası olan adaçayının bilinirliği ve kullanımı çok eskilere dayanmaktadır. Bir efsanede adı geçen adaçayı, sadece bitki çayı olarak değil yağı çıkarılarak kozmetik, aromaterapi, yemek ve ilaç gibi birçok alanda kullanımı vardır. Mideden cilt hastalıklarına, kemikleri güçlendirmesinden erken yaşlanmayı önlemesi gibi yararları olan adaçayı, aşırı tüketildiği veya özel durumlarda kullanımı zararları da olabilir. İşte Adaçayı faydaları, zararları, adaçayının demlenmesi ve yakılması hakkında bilinmesi gerekenler... 

ADAÇAYI NEDİR? 

Adaçayının tıp dilindeki adı Salvia officinalis’dir. Güneşi sevene adaçayı, soğuğa dayanamaz. Özellikle Ege bölgesinde yetişen adaçayı çiçekleri güzel bir kokuya sahiptir. Adaçayı, kurutulmuş, toz halinde kullanımı mevcuttur. Bunun yanında yağı çıkarılan adaçayının çeşitli alanlarda kullanımı vardır. Üzerinde birçok bilimsel çalışma yapılan adaçayının sağlığa olumlu etkileri olduğu kabul edilmiştir. Kış aylarının vazgeçilmez çaylarından biri olan adaçayının faydalarını aşağıda sıraladık. 

ADAÇAYININ FAYDALARI NELERDİR? 

Adaçayının sağlığa faydaları çok eskilerden beri bilinmektedir. Öyle ki 13. Asırdan kalan bir dizede "Eğer dikmişsen adaçayını bahçeye, ne gerek var ölmeye!" Sözleri ile ne kadar yararlı bir bitki olduğuna işaret edilmiştir.  

• Zihni açar. 
• İltihaplara iyi gelir. 
• Bağışıklık sistemini güçlendirir.  
• Sakinleştirici etki yapar. 
• Hafızayı güçlendirir. 
• Enerji verir. 
• Solunumu kuvvetlendirir. 
• Kan şekerini düşürür. 
• Mantar oluşumunu engeller. 
• Baş ağrısını alır. 
• Sindirime ve hazımsızlığa iyi gelir. 
• Antioksidan etkilidir. 
• Depresyona iyi gelir. 
• Zararlı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar. 
• Beyin fonksiyonlarını geliştirir 
• Bronşit ve astım belirtilerini hafifletir 
• Karaciğeri temizler 
• İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisine yardımcı olur 
• Aşırı terlemeyi azaltır 
• Stresi azaltır 
• Menopoz sonrası belirtileri hafifletir 
• Saçların beyazlamasını yavaşlatır 
• Alzheimer’a karşı yardımcı olarak kullanılır 
• Dişeti iltihaplanmasına karşı kullanılır 
• Ağız yaralarının tedavisinde kullanılır 
• Safra kesesini çalıştırır 
• Gargara suyu olarak kullanılır 
• Boğaz ağrısını alır 
• Yaşlılığı geciktirir. 
• Selülit sorununu minimum seviyeye indirir. 
• Sindirim sistemini korur ve ishale iyi gelir. 

ADAÇAYININ ZARARLARI NEDİR? 

Adaçayının faydaları olduğu kadar zararları da olabilir. Bazı özel durumlarda özellikle gebelik durumunda kullanılmaması gerekmektedir. 12 yaş altı için de adaçayı kullanımı zararlı olabilir.

• Emziren annelerin süt kalitesini düşürebilir. 
• Fazla adaçayı kullanımı beyne toksit olabileceği araştırmalar sonucunda ulaşılmıştır. 
• Hamilelikte düşük riskine sebep olur. 
• Kalp çarpıntısına sebep olabilir. 
• Epilepsi nöbetinin ataklarına sebep olabilir. 
• Fazla adaçayı kullanımı hormon dengesini bozmaya sebep olabilir. 
• Fazla adaçayı tüketimi yüksek tansiyon sorununu ortaya çıkarabilir.  
• Adaçayının fazla tüketimi, ateş, çarpıntı, epileptik formda nöbetlere sebep olabilir.  
• İçerdiği “Thujone” maddesi fazla tüketimi nedeniyle sinir sistemi üzerinde olumsuz etkileri bulunmakta ve karaciğer üzerinde toksik etkilere yol açabilmektedir. 

NE KADAR KULLANMAK GEREKİYOR? 

Yukarıda sayılan birçok maddede adaçayının fazla tüketimi nedeniyle sağlığa ciddi zararları olabilir. Bu yüzden adaçayı kullanımı için günlük 3 ya da 7 gram olarak tüketilmesi önerilir. Günlük maksimum iki fincan adaçayı içilmesi tavsiye edilir.  

Adaçayı doğru kullanımı ile faydası çok olan bir bitkidir. O yüzden günlük olarak düzenli bir şekilde bir fincandan fazlası içilmemelidir.  

Özellikle hamileler ve bebek emziren kadınların doktor izni olmadan ada çayı tüketmeleri doğru değildir. Doktor izin verdiği sürece ve doktorun belirttiği miktarlarda ada çayı tüketimi yapılabilir. 

ADAÇAYI YAKMAK NE İŞE YARAR? 

Ada çayı yakmak çoğu kişi tarafından bir ritüel olarak kullanılır. Kötü enerjiyi uzaklaştırdığı söylenerek adaçayı yakılır. Kişilerin inancına göre değişiklik gösteren adaçayı yakmanın şunlara yarar; 

Kötü enerjiyi uzaklaştırır. 
Sinirlere iyi gelir. 
Strese ve kötü düşüncelere iyi gelir.  
Havadaki mikrobu kırdığı söylenir. 
Nazara iyi geldiğine inanılır. 
Bolluk ve bereket getirdiğine inanılır.  
Böcekleri ve sinekleri kovar. 

ADAÇAYI NASIL DEMLENİR? 

Adaçayının kaynatılarak değil de demlenerek hazırlanması ile besin değerleri daha iyi korunur. Kaynar suda uzun süre bekletilmesi ise adaçayının faydalı etkilerini yok ettiği gibi tadını da acılaştırır. İki dakikadan uzun sürede kaynatılması toksik bileşenleri çıkarabileceği için faydasından çok zararı olacaktır.  

Adaçayından 2 gramı üzerine 200-250 ml kaynar su ilave edilerek on dakika bekletilir. Demlendikten sonra süzülür ve fincana doldurularak içilir. Adaçayının acımtrak bir tadı vardır. Bu yüzden iki-üç damla limon veya bir çay kaşığı bal eklenerek içilebilir.  

Poşet adaçayı demlemek için; 

Adaçayını hazırlamak için 1 tatlı kaşığı adaçayını ya da 1 poşet adaçayını fincana koyup üzerine sıcak su ekleyip üzerini kapatarak 5 dakika demlenmesini beklemeliyiz. Günde 2-3 çay fincandan fazla içilmemesi gerekir. 

ADAÇAYI KULLANIM ÇEŞİTLERİ

Tüylü ve beyazımsı bir renkte olan adaçayı yapraklarının kurusu çay şeklinde haşlanarak içildiği gibi, et yemeklerine koku ve lezzet vermek için de kullanılır. Adaçayı özellikle karaciğer, ördek, kaz, tavuk ve av hayvanların kızartmalarında koku ve tat için kullanılır. Avrupa mutfaklarında kızarmış patateslerin, hamurlara koyulan yağların kokulandırılmasında, salamuralarda, etlerin dinlendirilmesinde kullanılır. 
Bu bitkinin çiçekleri, gargara ve adaçayı sirkesi yapmak için toplanır. Bunun için bir avuç çiçek, doğal sirkenin içinde bir süre bekletilir. Elde edilen sirke, uzunca bir süre hasta yatağından kalkamayan kişilere rahatlatıcı ve canlandırıcı anlamda sürülerek masaj yapılır.