Zeytinyağı ihracatçısı Haberet'e konuştu: İşçi çıkarmak zorunda kalacağım

İklim krizinin yarattığı kuraklık nedeniyle zeytinyağı üreticisi ülkeler sıkıntı yaşarken Türkiye, zeytinyağında en parlak yıllarını yaşar hale geldi. Yılın ilk yarısı ihracatta rekor rakamlara ulaşan Türk üreticiler, Ticaret Bakanlığı'nın zeytinyağı ihracatına yönelik aldığı 3 aylık yasak kararıyla sarsıldı. İç piyasada artan fiyatları dizginlemek için ihracatçıya 31 Ekim 2023'e kadar yasak getirildi. 

Peki, zeytinyağı ihracatçıları bu karar hakkında ne düşünüyor? Üreticiler 3 aylık yasağı nasıl değerlendiriyor? Fahiş fiyatlara ulaşan zeytinyağı fiyatları düşecek mi? Denge nasıl sağlanacak?

Haberet, tüm bu soruları ihracatçıya sordu...

“MÜŞTERİ KAYBI YAŞIYORUZ, KARAR YANLIŞ OLDU”

Haberet’e konuşan Erorhan Gıda’nın sahibi Ahmet Er,  “Üreticiyi zor duruma soktu. Çok yanlış bir karar. Gelecek seneler için çok büyük sıkıntı yaratacak. Müşteri kaybı yaşıyoruz. İklim krizi sebebiyle zeytinyağı üretiminde dünyada yüzde 40’a varan bir azalma var. Bizde tam tersi en verimli yıllarımızı yaşıyorduk. Zeytinyağından en yüksek verimi almıştık. Yanlış, benim görüşüm bu karar yanlış” dedi.

“İÇ PİYASA FİYATLARINDA YÜZDE 30 GİBİ BİR DÜŞÜŞ BEKLİYORUM”

Yurt içindeki zeytinyağı fiyatlarına ilişkin değerlendirmede bulunan Ahmet Er, “Yurt dışındaki fiyatlar yükselince dolayısıyla yurtiçi fiyatları da arttı. Bunun üzerine kur artışı ve Türkiye’deki enflasyonu da ilave ederseniz zeytinyağı fahiş fiyatlara geldi. Dökmede giden ürünler aslında iyi incelenmediğinden yanlış karar alındığından dolayı yaşıyoruz bunları. İç piyasa fiyatlarında yüzde 30 gibi bir düşüş bekliyorum” şeklinde konuştu.

“ZEYTİN ÜRETİCİSİNİN VAY HALİNE”

Aydın’ın Köşk ilçesinden dünyaya zeytinyağı dağıtan Ahmet Er, “400 bin ton üretim oldu. 8-10 bin ton ambalajlı ihracatımız var zaten. Bunu ne yaparsanız yapın 20 bin tona çıkarırsınız. Bu da yüzde yüzlük bir artış demek olur. Geri kalanı da yurt içinde kalır. Zeytinyağı kültürü ülkemizde zaten yok. Çok düşük bir ton tüketiliyor. Ülkemizde maksimum 120 bin ton zeytinyağı tüketiliyor. Geri kalan zeytinyağını ne yapacağız? Zeytin üreticisinin vay haline” ifadelerini kullandı.

“İŞÇİ ÇIKARMAK ZORUNDA KALACAĞIM”

Er, “Türkiye’de zeytinyağının fiyatına bakılana kadar önce sabunun fiyatına bakılabilir mesela. Çok cüzi miktar kar eden zeytinyağına her sene bir engel her sene bir engel! Nedense her yıl zeytinyağıyla uğraşıyorlar. Müşterilere karşı mahcup oluyoruz. Giderlerim ve ettiğim zarar nedeniyle işçi çıkarak zorunda kalacağım” diye konuştu.

TİCARET BAKANLIĞI'NDAN ZEYTİNYAĞI AÇIKLAMASI

Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada; Uluslararası Zeytin Konseyi verilerine göre, Avrupa'da yaşanan kuraklık nedeniyle İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretimi 2022/2023 sezonunda yüzde 20 oranında azalırken, Türkiye'nin üretiminin yüzde 62 artış gösterdiği belirtildi.

Açıklama şu şekilde:

"Diğer taraftan toplam zeytinyağı ihracatımız ise 2022/23 sezonu kasım-temmuz döneminde, bir önceki sezonun aynı dönemine göre; miktar bazında yüzde 240 artarak 136,5 bin tona ulaşmıştır. Aynı dönemde, ambalajlı zeytinyağı ihracatımız miktar bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat, varilli ihracatımız ise 4 kat artmıştır. İhracatın sevkiyat türüne göre dağılımına bakıldığında ise dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının toplam ihracattaki miktar bazında payı yüzde 42'den yüzde 83'e yükselmiştir.

Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki hızlı yükseliş, yurt içi fiyatlara da yansımış olup, zeytinyağı perakende fiyatlarında iç piyasada görülen artış, son bir yıllık dönemde genel fiyat artışının oldukça üzerinde seyretmektedir. Dünya zeytinyağı üretimindeki azalmaya paralel olarak dünya zeytinyağı fiyatları da artış göstermekte olup, Haziran 2023 itibarıyla üretici/borsa fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye'de yüzde 102, İspanya'da yüzde 84, İtalya'da yüzde 58 ve Yunanistan'da yüzde 72 oranında artmıştır.

Ancak özellikle İtalya ve İspanya, ülkemizden ithal ettikleri dökme ve varilli zeytinyağını işleyerek yeniden üçüncü ülkelere pazarlamaktadır. İçinde bulunulan 2022/23 sezonu kasım-temmuz döneminde, dökme ve varilli ihracatımızın bir önceki sezonun aynı dönemine göre İspanya'ya 21 kat, İtalya'ya ise 44 kat artış gösterdiği görülmektedir.

Bu itibarla, dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma değerli ürün ihracatına katkı sağlanması amacından hareketle, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılması hususunu düzenleyen Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 7391 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, 19 Temmuz 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu çerçevede dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedilmiştir. Bakanlığımızca bu şartlar altında yeniden bir değerlendirme yapılarak, önümüzdeki zeytinyağı hasat döneminin başlangıcına (1 Kasım 2023) kadar, dökme veya varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ilave tedbirler yürürlüğe konulmuştur"