OHAL nedir, hangi durumlarda ilan edilir?

Yaşanan deprem felaketi sonrasında bölgede OHAL ilan edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Depremden etkilenen 10 ilde 3 aylık olağanüstü hal ilan edildi" dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşması sonrasında OHAL konusu gündem oldu ve olağanüstü hal ile ilgili bilgiler araştırılmaya başlandı. Peki, OHAL nedir, hangi durumlarda ilan edilir? OHAL ilan edilirse ne olur? İşte OHAL hakkında merak edilenler...

OLAĞANÜSTÜ HAL (OHAL) NEDİR?

Olağanüstü hal (OHAL); Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulununun tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım ile şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması sebepleriyle yurdun bir bölümü veya tamamında 6 ayı geçmemek şartıyla kamu düzenini yeniden tesis etmek için ilan edilen olağanüstü yönetim usulüdür.

OLAĞANÜSTÜ HAL (OHAL) HANGİ SEBEPLERLE İLAN EDİLİR?

OHAL’in hangi sebeplerle ilan edileceği Anayasanın 119. maddesinde sayılmıştır. Buna göre OHAL şu sebeplerle ilan edilebilir:

• Savaş,
• Savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi,
• Seferberlik,
• Ayaklanma,
• Vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma,
• Ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması,
• Anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması,
• Şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması,
• Tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması halleri

OLAĞANÜSTÜ HAL İLAN EDİLİRSE NE OLUR?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 3 ay süre ile OHAL kararı alındığını açıkladı. Peki bu kararın çıkması ile neler değişecek? OHAL uygulaması ile kim hangi haklara sahip olacak?

• Sokaklara çıkışları sınırlamak veya yasaklamak
• Belirli alanlarda veya belirli saatlerde kişilerin dolaşmasını, toplanmasını ve araçların hareketlerini yasaklamak
• Kişilerin; üstünü, araçlarını yada eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyalarının delil niteliği taşıyanlarına el koymak
• Olağanüstü hal ilan edilen bölgede bulunan kişilerden kimlik belirleyici bir belge taşıma mecburiyeti koymak
• Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını, çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını, bunlardan olağanüstü hal bölgesi dışında basılmış veya çoğaltılmış olanların bölgeye sokulmasını ve dağıtılmasını yasaklamak veya izne bağlamak; basılması ve neşri yasaklanan kitap, dergi, gazete, broşür, afiş ve benzeri matbuayı toplatmak
• Söz, yazı, resim, film, plak, ses ve görüntü gibi her türlü yayımı kontrol etmek ve gerekirse yasaklamak
• Hassasiyet taşıyan kamuya veya kişilere ait kuruluşlara ve bankalara, kendi iç güvenliklerini sağlamak için özel koruma tedbirleri aldırmak veya bunların artırılmasını istemek
• Her türlü sahne oyununu ya da filmi denetlemek ve gerektiğinde durdurmak, yasaklamak
• Ruhsatları bulunsa bile her çeşit silahın taşınmasını ve naklini yasaklamak
• Her türlü cephaneler, bombalar, tahrip maddeleri, patlayıcı maddeler, radyoaktif maddeler veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler ve boğucu gazlar veya benzeri maddelerin bulundurulmasını, hazırlanmasını, yapılmasını veya naklini izne bağlamak veya yasaklamak ve bunlar ile bunların hazırlanmasına veya yapılmasına yarayan eşya, alet veya araçların teslimini istemek veya toplatmak
• Kamu düzenini bozabileceği düşünülen kişilerin bölgeye girişlerini yasaklamak
• Bölge dahilinde güvenliklerinin sağlanması gerekli görülen tesis veya teşekküllerin bulunduğu alanlara giriş ve çıkışı düzenlemek, kayıtlamak veya yasaklamak
• Kapalı ve açık yerlerde yapılacak toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasaklamak, ertelemek, izne bağlamak veya toplantı ve gösteri yürüyüşlerinin yapılacağı yer ve zamanı tayin, tespit ve tahsis etmek, izne bağladığı her türlü toplantıyı izletmek, gözetim altında tutmak veya gerekiyorsa dağıtmak
• İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek
• Dernek faaliyetlerini; her dernek hakkında ayrı karar almak ve üç ayı geçmemek kaydıyla durdurmak

Olağanüstü hal (OHAL)’i kim ilan eder?

OHAL’i ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir. Cumhurbaşkanı dışında herhangi bir makam OHAL ilan edemez.

Olağanüstü hal (OHAL) ilan edilecek bölgenin kapsamı nedir?

OHAL, yukarıda zikrettiğimiz sebeplerin gerçekleştiği bir şehir, bir bölge veya ülke genelinde ilan edilebilir.

Olağanüstü hal (OHAL) ilanı için süre ne kadardır?

OHAL Cumhurbaşkanı tarafından en fazla 6 (altı) ay süreli ilan edilir. Bu azami süre olup daha az süreli (örneğin, 2 veya 4 ay gibi) ilan edilebilir.

Eğer OHAL’i gerektirecek sebepler ortadan kalkmamışsa OHAL uzatılabilir. OHAL uzatma yetkisi Cumhurbaşkanı’nın talebiyle TBMM’ye aittir. Cumhurbaşkanı OHAL’i uzatamaz, sadece uzatılamasını talep eder. TBMM OHAL’i uzatma yetkisini kendiliğinden kullanamaz bu konuda Cumhurbaşkanının talebi şarttır.

Olağanüstü hal (OHAL) nasıl yürürlüğe girer?

OHAL Cumhurbaşkanı tarafından bir Cumhurbaşkanı kararı ile ilan edilir. OHAL kararı Cumhurbşakanı tarafından Resmi gazetede yayınlanır. Yayınlandığı gün TBMM’nin onayına sunulur. TBMM bu OHAL kararını reddedebilir, aynıyla ya da değiştirerek onaylayabilir. TBMM bu kararını parlamento kararı şeklinde alır. Böylece bir Cumhurbaşkanı kararı olan OHAL kararı parlamento kararına dönüşür.

Olağanüstü hal (OHAL)‘de amaç nedir?

OHAL’de amaç yukarıda zikrettiğimiz sebeplerle bozulan kamu düzenini yeniden tesis etmektir.