Trump ikinci dönemine hazırlanıyor: Neler yaşanması bekleniyor?

Donald Trump… 2016-2020 döneminde dünyanın gündeminden düşmeyen o yüz, seneler sonra tekrar Beyaz Saray'a geri dönecek, bir 4 sene daha ABD Başkanlığı yapacak.

Neredeyse 10 yıl önce Beyaz Saray'da ilk kez başkanlık koltuğuna oturduğunda Trump, siyaset ya da askeri deneyimi olmadan o koltuğa gelen ilk isim olmuştu. New York'lu iş insanı, eski şov yıldızı Trump, Beyaz Saray'daki dört yıllık görev süresinde, Amerika'yı ve dünyayı şaşkına çevirdi, ülke tarihinde başka hiçbir başkana benzemediğini kanıtladı.

DONALD TRUMP'IN 20 OCAK 2017'DEKİ YEMİN TÖRENİNDEN

Ve o şaşkınlıkların ardından Cumhuriyetçiler, 335 milyona yakın nüfusu olan ABD'de yeni bir aday bulamadı; 2020 seçimlerini kaybettikten sonra 2021 Ocak ayında Kongre baskınına sebep olan, arkasında ülke tarihinde görülmemiş bir kaos bırakan, ABD tarihinde halefinin yemin törenine katılmayan tek ismi tekrar aday gösterdi. Sürprizle dolu bu isim ise Joe Biden ile başlayan ve Kamala Harris ile devam eden seçim yarışını kazanmayı başardı.

HÜKÜMLÜ İLK BAŞKAN

78 yaşındaki Trump, o kadar diğer hiçbir başkana benzemiyor ki; kendisine yönelik açılan 'sus payı' davasında suçlu bulundu, hakkında beraat kararı verildi. ABD Başkanı olarak görev yapan ilk 'hükümlü' olacak.

5 Kasım'dan bu yana 2025 yılının en çok beklenen olayı Trump'ın 20 Ocak'ta Beyaz Saray'da gerçekleşecek yemin töreni. İkinci Trump dönemiyle nelerin yaşanması bekleniyor?

SOSYAL MEDYA BOMBARDIMANI

Öncelikle Trump, sosyal medyayı 'günlük' gibi kullanan bir isim. Başkanlık döneminde Twitter'dan (şimdiki adıyla X) 26 binden fazla tweet attı. Seçimi kaybettikten sonraki paylaşımları o kadar kışkırtıcı olmaya başladı ki, sonunda platform kendisinin hesabını kapattı. Trump o süreçte çareyi "Truth Social" isimli kendi sosyal medya platformunu kurmakla buldu. Kendisi hakkında pek çok gelişmeyi oradan paylaşıyor.

Trump seçim yarışına girmeden kısa bir süre önce X hesabı açıldı ve şu an X platformun sahibi Elon Musk, kendisine en yakın isimlerden. Trump'ın seçim kampanyasına 130 milyon dolarlık bağış yapıp, Trump seçimi kazanınca servetini 84 milyar dolar artırdı. Musk da Trump gibi sosyal medyayı çok çok aktif kullanıyor. Her konuda gerçekliğinden şüphe edilen paylaşımları yapmaktan sakınmıyor. Trump da önceki süreçlerde 'manipülatif' içerikler paylaşmaya yatkındı. Musk ve Trump ikilisinin sosyal medya gücüyle 'manipülatif' ve 'doğruluğundan şüphe edilen' haberleri paylaşması mümkün. Zaten sosyal medya insanları gerçeklikten uzaklaştırıyor, bir de bu ikilinin bir araya gelmesiyle neler olacağını kestirmek zor.

DÜZENSİZ GÖÇMENLERİ SINIR ETME PLANI

Trump'ın seçim kampanyası boyunca en sık dile getirdiği konu düzensiz göçmenlerle mücadele idi. 2016'daki seçim kampanyasında da 'güney sınırına duvar yapacağını ve parasını Meksika'ya ödeteceğini' söylemişti. Göreve başladığı günün ilk saatlerinde Meksika-ABD sınırını kapatma ve ülke tarihindeki en büyük sınır dışı etme operasyonunu başlatma sözü verdi.

Düzensiz göçmenleri nasıl toplayacağı veya planlarını nasıl finanse edeceği hakkındaki tam açıklama yapmadı. Ayrıca, ilk başkanlığı sırasında başlatılan Meksika sınırındaki duvarın inşasını tamamlama sözü verdi

ABD'nin Meksika ile güney sınırındaki geçiş sayısı, Biden-Harris yönetimi sırasında rekor seviyelere ulaştı. ABD'li uzmanlar, Trump'ın vaat ettiği ölçekte sınır dışı etmelerin büyük yasal ve lojistik zorluklarla karşılaşacağını ve ekonomik büyümeyi yavaşlatabileceğini söyledi.

EKONOMİ VE VERGİLER

Trump, sözlükteki en sevdiği kelimenin "gümrük vergisi" olduğunu söylüyor. Seçim kampanyası sırasında söz verdiği yeni ticaret kısıtlamaları konusunda hızlıca hareket etmeyi düşünüyor.

Seçilmiş başkan, 3 trilyon dolar değerindeki tüm ABD mal ithalatına genel olarak yüzde 10 ila 20 arasında bir gümrük vergisi ve Çin'den gelecek tüm ürünlere yüzde 60 gümrük vergisi uygulayacağını söyledi. Bu, ilk döneminde onlarca milyar dolar değerindeki çelik ve alüminyum ile 300 milyar dolardan fazla değerindeki Çin mallarına uyguladığı vergileri önemli ölçüde artıracak.

ABD'de yapılan anketler, ekonominin seçmenler için öncelikli bir konu olduğunu gösterdi. Trump, Başkan Joe Biden döneminde yüksek seviyelere ulaşıp daha sonra tekrar düşen "enflasyonu sona erdirme" sözü verdi. Ancak ABD'de bir başkanın fiyatları doğrudan etkileme gücü sınırlı.

ÇEVRE POLİTİKALARI

Küresel ısınmaya inanmayan Trump, ilk başkanlığı sırasında yüzlerce çevre anlaşmasından çıktı ve Amerika'yı Paris İklim Anlaşması'ndan çekilen ilk ülke yaptı. ABD'nin mevcut başkanı Joe Biden, göreve geldiği ilk gün Paris İklim Anlaşması'nı tekrar imzaladı.

ABD basınında Trump'ın ekibine yeniden anlaşmadan çekilme emri verdiği öne sürüldü. Anlaşmadan çekilmek, ABD'nin artık belirlenen karbon emisyonu azaltımlarını karşılamakla yükümlü olmayacağı anlamına gelecek.

Trump'ın zaten Paris İklim Anlaşması'nın standartlarıyla çelişiyor, ABD'nin petrol ve gaz üretimini önceliklendirmek istediğini defalarca kez söyledi.

Ayrıca Biden yönetiminin rüzgar enerjisini genişletme ve elektrikli otomobil üretimini artırma planlarını eleştirdi; bu, yeni yönetiminin öncelikleri arasında olabilir.

RUSYA-UKRAYNA-İSRAİL...

Trump, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'ya başkanlığı kazanması durumunda Ocak ayına kadar Gazze'deki savaşı bitirmesini istediğini söyledi. Son günlerde İsrail-Hamas hattında gerçekleşen müzakere görüşmelerinde sona gelinmesinde bunun da etkisi olduğu düşünülüyor.

Ancak Trump'ın Gazze ve Batı Şeria hakkındaki görüşleri Biden yönetiminin görüşlerinden önemli ölçüde farklı. Biden, İsrail birliklerinin nihayetinde Gazze'den ayrılmasını ve Netanyahu'nun iki devletli bir çözümü kabul etmesini desteklerken, Trump daha önce İsrail'in Filistinliler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmasını sağlayacak bir planı destekledi. Trump, bu planda Filistin halkına 50 milyar dolarlık uluslararası yatırım yapmaya ve ekonomilerini desteklemeye yardımcı olmaya söz vermişti.

Trump'ın damadı Jared Kushner, Trump'ın ilk başkanlık döneminde Orta Doğu politikasına yoğun bir şekilde dahil oldu ve Bahreyn ile BAE'nin İsrail'in egemenliğini tanıdığı bir anlaşma olan İbrahim Anlaşmaları'na aracılık etti. Kushner, kamuoyuna ikinci bir yönetimde aktif olarak yer alacağına dair sinyal vermedi.

Trump, Rusya-Ukrayna hattındaki savaşın da sona ermesini istiyor. Bu bölgede barışı sağlayacağına emin olduğunu defalarca kez söyledi, ancak Kiev ile Moskova arasındaki barışı nasıl sağlayacağını anlatmadı. Seçim kampanyası sırasında göreve başlamadan önce görüşmelere başlayacağını söyledi.

Savaştan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i sorumlu tuttu ve kazanırsa ülkeye yatırım yapmamakla tehdit etti. Zelenskiy, Trump'ın seçim kampanyası süresinde Florida'ya giderek malikanesinde ziyaret etti.

KÜRTAJ YASAĞI YOK

Bazı destekçilerinin isteklerine rağmen Trump, Kamala Harris ile yaptığı başkanlık düellosunda ulusal kürtaj yasağını yasalaştırmayacağını söyledi.

2022'de, Trump'ın ilk başkanlığından sonra çoğunluğu muhafazakar yargıçlardan oluşan Yüksek Mahkeme tarafından ülke çapındaki anayasal kürtaj hakkı iptal edildi.

Kürtaj konusu Harris için önemli bir kampanya konusu haline gelmiş ve birkaç eyalette seçim günü kürtaj haklarını korumak için önlemleri onaylamıştı.

Trump, eyaletlerin kürtajla ilgili kendi yasalarını belirlemede özgür olması gerektiğini düzenli olarak söyledi.