İzmir'deki elektrik faciasında bilirkişi raporu: İhmaller tek tek sıralandı

Konak ilçesinde 12 Temmuz'da sağanak sırasında su birikintisine basan Özge Ceren Deniz ile İnanç Öktemay'ın elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmesiyle ilgili İzmir Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü soruşturma devam ediyor.

İZSU, Gdz Elektrik ve altyapı işlemlerini yürüten firmalardan çalışanların bulunduğu 35 şüpheliden 14'ünün tutuklandığı olayda, bilirkişi heyeti raporu da açıklandı.

Bilirkişi incelemesine ilişkin teknik detayların yer aldığı raporda, olay yerini kapsayan Gdz Elektrik'e ait alçak gerilim devrelerinin yalıtım dirençlerinin ölçüldüğü, F ve M besleme devrelerinin birer faz kablosundaki kaçakların yaşanılan olayın açık nedeni olabileceği belirtildi.

Kazı çalışması sonucu M besleme devresine ait tek damarlı kablolardan birisinin yağmur tahliye mazgal kapağı altında sıkışmış ve yalıtımının zedelenmiş durumda olduğunun görüldüğü, F besleme devresine ait arızalı faz iletkenine ise olay yerinde rastlanmadığı kaydedildi.

"HER İKİ KURUMUN İHMALLERİ OLDUĞU KANAATİNE VARILMAKTADIR"

Elektrik kablolarının yönetmeliğe göre yüzeyden 60-80 santimetre derinlikte olması gerekirken olay yeri çevresinde 36-45 santimetre aralığına gömülü olduğu, temasın olduğu noktada ise derinliğin mazgal kapağı seviyesine geldiğinin aktarıldığı raporda, şu görüşlere yer verildi:

"Mazgal kapağı bitişiğinden geçirilen beyaz renkli drenaj borusunun kabloları kapağa doğru yükseltmesi ve bu arada kablo koruyucu borunun bu bölümde iptal edilmiş olması, İZSU uygulamalarının sonucudur. Bu durumun, kazanın asli nedenlerinden biri olduğu kanaatindeyiz. Kabloların 36-45 santimetre aralığındaki derinliğe gömülmüş olması, kazanın yaşanmış olmasının asli nedenlerinden bir diğeri olarak Gediz A.Ş'nin uygulamaları sonucu olduğu kanaatindeyiz. Sonuç olarak her iki kurumun ihmalleri olduğu kanaatine varılmaktadır."

Raporda, ölüm olayının yaşandığı bölgede İZSU'nun çalışması öncesi de sorunlar yaşandığına ilişkin tanık ve şüpheli ifadelerinin bulunduğuna işaret edilerek, "Olaylar zincirinin 4 Ocak 2024'teki İZSU çalışmasından önce başlamış olması 2015 yılında devreye alınan bu kabloların sorunlarının yalnızca İZSU çalışması ile ilgili olmadığına işaret etmektedir. 5-6 yıl önce yaya kaldırımı altındaki onarımı yapılan yanık kablo arızaları da dikkate alındığında bölgenin denize olan yakınlığı, su taşkınlarına müsaitliği gibi yerel koşulların yeterince dikkate alınmadığı, arızaların kök nedenlerinin analiz edilmeyip bir an önce arızayı gidererek işi sonlandırma alışkanlığı gibi olumsuz uygulamaların olayda etken olabileceği değerlendirilmiştir." ifadeleri yer aldı.

Raporun sonuç bölümünde ölümlere neden olan faz-toprak arızasının yaşanmasında etkili olan unsurlar ise şöyle sıralandı:

"Gdz Elektrik tarafından, 2015 senesinde yapılan altyapı çalışmaları esnasında kabloların, asgari 60-80 santimetre derinliğe gömülmüş olmaması; İZSU ekiplerinin, yağmur suyu tahliye mazgalı ve drenaj borusu ile ilgili işler sırasında elektrik kablolarını yüzeye daha da yakınlaştırmaları, İZSU ekipleri ile Gdz Elektrik arasında altyapı çalışmalarında yeterli koordinasyonun olmaması, birbirlerini denetleyemedikleri gibi hatalı durumları düzeltme konusunda işbirliği yapamamaları olayın yaşanmasında etkili olmuştur."

Raporda, ayrıca elektrik tesisatı boyunca meydana gelebilecek yalıtım hataları sonucu can kayıplarının önlenmesi için en önemli koruma önlemi olan RCD (Artık Akım Koruma Cihazı) ve RCM (Artık Akım İzleme Cihazı) sistemlerinin dağıtım şebekelerinde kullanımı için TEDAŞ'ın uygulama yönetmeliğinde düzenleme yapılması gerektiği de belirtildi.

OLAY VE SORUŞTURMA

Konak ilçesinde 12 Temmuz'da sağanak sırasında su birikintisine basan Deniz ve Öktemay, elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmiş, soruşturma kapsamında gözaltı talimatı verilen 35 şüpheliden 33'ü yakalanmış, 6'sı ifadelerinin ardından serbest bırakılmıştı. Gözaltındaki 27 şüpheli ise emniyetteki işlemlerinin ardından adliyeye sevk edilmiş, 14'ü tutuklanmıştı.

Dosya kapsamında bilirkişi raporuna göre 5 şüphelinin daha olayda ihmalinin olduğu belirlenerek gözaltı talimatı verilmiş, bunlardan 3'ü yakalanırken 1 kişinin kanser tedavisi gördüğü, 1 kişinin ise yurt dışında olduğu belirtilmişti. Yakalanan 3 kişi daha sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı.

Şüpheliler ifadelerinde "elektrik kablosunun yüzeye yakın olduğunu", "koruyucu borusunun kesildiğini", "elde malzeme olmadığı için borunun değiştirilemediğini" söylemiş, "mazgallarda yapılan işlemler sırasında İZSU gözlemcisinin izinli olduğu" da kayıtlarda yer almıştı.

İZSU, Gdz Elektrik ve altyapı işlemlerini yürüten firmalardan çalışanların bulunduğu 35 şüpheliden 14'ünün tutuklandığı olayda elektrik bilirkişi raporu da açıklandı. Elektrik akımına kapılarak hayatını kaybedenlerden Özge Ceren Deniz'in ailesinin avukatı Ayşe Sarıçiçek, AA muhabirine, bilirkişi raporunun savcılık dosyasına eklendiğini söyledi.

Sarıçiçek, bilirkişi raporunda "Gdz Elektrik firmasının kabloları yeterli derinliğe gömmediği, İZSU'nun da mazgal yapımı sırasında kabloları yüzeye yaklaştırdığı ve iki kurum arasındaki koordinasyon eksikliğinin arızanın yaşanmasına neden olduğu" görüşlerine yer verildiğini belirtti.

Sarıçiçek, savcılık tarafından mevcut bilirkişi raporunun değerlendirildiğini belirterek, "Rapor doğrultusunda savcılık tarafından gerekli ve uygun görülürse ek gözaltı kararları da verilecektir. Çünkü bu olay sadece 1-2 yıllık bir olay değil, kabloların döşendiği 2015 yılına dayanmaktadır. Bu süreçte çalışma yapan, bu olaya dahil olan, görevini ihmal eden, arızaları gidermeyen tüm suçlu ve suçluların tespitine çalışılacaktır." diye konuştu

Raporda "arızaların ihbar edilmesine rağmen kökten bir çözüm bulunmaması"nın en önemli sorun olarak öne çıktığını belirten Sarıçiçek, elektrik akımı kaçağından insanların ölebileceğinin bilinen bir gerçek olduğunu söyledi. Raporda bu arızaların 5-6 yıldır devam ettiği, ihbarlar sonrası tamiratların yapıldığı ancak sorunun köküne inilmediğinin vurgulandığını kaydeden Sarıçiçek, şöyle konuştu:

"Sorun o gün geçiştirilmiş, geçici çözümlerle sonlandırılmıştır. Olayın köküne, kök sorununa asla inilmemiştir, sorun da buradan kaynaklanmıştır. Kök sorun hiçbir zaman çözülmemiştir, dolayısıyla burada bu elektrik akımı kaçağından insanların ölebileceği aşikar ve açık bilinen bir şeydir. Bize göre bu olayda kasıt mevcuttur. Cinayetler kasten işlenmiştir. Çünkü orada bu arızalar kökten çözülmezse, insanların öleceği bilinen bir gerçektir. O yüzden biz soruşturma davasında kasten ölümle suçluların cezalandırılması için elimizden gelen tüm çabayı harcayacağız."

Trafo merkezlerinde RCD (Artık Akım Koruma Cihazı) ve RCM (Artık Akım İzleme Cihazı) bulunmamasının da bu arızaların önceden görülüp giderilmesinin önüne geçtiği ifade eden Sarıçiçek, şunları kaydetti:

"Bu cihaz, vatandaşın ihbarına gerek olmadan trafo merkezlerinde arızanın direkt görülmesi yoluyla tespit edilip giderilmesini sağlıyor. Eğer Gdz Elektrik A.Ş'de böyle bir cihaz olmuş olsaydı, direkt arızanın nerede ve hangi sokakta olduğu anında tespit edilebilecek ve görülebilecek, ekipler tarafından da anında giderilebilecekti. Böylece ölümler de meydana gelmeyecekti."